Tag archieven: toonhoogte

Toonhoogte piano

We hebben het vaak over de toonhoogte en dat een piano niet “op de juiste toonhoogte staat”. Maar wat bedoelen we daarmee?

De toonhoogte wordt bepaald door de frequentie van de A rechts van de centrale C. In principe is deze 440 Hz. Aan de hand van deze toon wordt de rest van de piano gestemd.

Wat is het nadeel van een lagere toonhoogte?

Als je mee wilt spelen met een cd (zit vaak bij beginnersmethodes) of met Yutube dan kloppen de toonhoogtes niet en kan het behoorlijk akelig gaan klinken. Ook als je samen wilt spelen met een ander instrument wordt het lastig. Een viool, cello of gitaar kun je nog wel aanpassen aan de piano maar blaasinstrumenten laten zich meestal niet zo ver ontstemmen. Mocht u dus een oude piano willen kopen, bedenk dan goed wat u er mee wilt gaan doen. Een lagere toonhoogte is niet altijd meer op te krikken zonder ernstige problemen zoals snaarbreuk.

Toonhoogte piano verhogen

De toonhoogte is normaal gesproken 440 Hz. Daarmee bedoelen we dat de a rechts van de centrale c een frequentie heeft van 440 Hertz. Dit is internationaal (sinds 1939) zo afgesproken. Hier wordt wel eens een beetje van af geweken, meestal naar boven. Moderne symfonieorkesten spelen soms op een a van 442 Hz.

Het kan gebeuren dat de toonhoogte van uw piano gezakt is. De oorzaak is meestal dat de piano langere tijd niet gestemd is, en dan hebben we het over meerdere jaren. Het verhogen van de toonhoogte is wel mogelijk maar er zijn wel een aantal risico’s aan verbonden.

  • Het grootste risico is het breken van snaren. Zeker bij de wat oudere instrumenten is dit risico tamelijk groot. Als er een snaar breekt kan deze natuurlijk vervangen worden, echter heeft dat een paar vervelende consequenties:
    1. Hij kost geld (30 tot 40 euro per snaar plus opzetkosten). Als er een paar snaren breken overtreffen de kosten al gauw de waarde van de piano.
    2. Een nieuwe snaar klinkt totaal anders dan de oude snaar.
    3. De nieuwe snaar is nog jaren aan ontstemming onderhevig voordat hij stabiel blijft in toonhoogte.
  • Soms zijn er 2 stembeurten nodig om de piano op de hogere toonhoogte te krijgen en te houden.
  • Als de stempennen al niet zo stevig meer in het stemblok zitten (wat vaak het geval is bij oude piano’s) dan zal een hogere frequentie (lees: meer trekkracht op de stempen) leiden tot een snellere ontstemming.

Waarom 2x stemmen?

als uw piano lange tijd niet is gestemd en erg ver in toonhoogte is teruggezakt zijn er soms twee stembeurten nodig om een goede stemming te leggen. Dat komt omdat de snaren na het stemmen weer gedeeltelijk terugwillen naar de oude stemming. Stel: de a1 van uw piano is 10 Hz te laag en wordt dus 10 Hz opgetrokken, dan zal die a1 na een aantal weken weer 1 a 2 Hz gezakt zijn. Om dat te voorkomen stem ik uw piano de eerste keer wat hoger (indien mogelijk) en na een aantal weken nogmaals, maar nu gewoon. Die tweede stembeurt is absoluut noodzakelijk omdat iedere piano en pianosnaar anders reageert na een eerste stembeurt.

Piano in toonhoogte gestegen

Als een piano ontstemt betekent dit niet automatisch dat de toonhoogte zakt. Als uw piano in een droge periode is gestemd (meestal is dit de winter), dan is de kans groot dat uw instrument een half jaar later in toonhoogte is gestegen. Oorzaak: bij het toenemen van de relatieve luchtvochtigheid zal de zangbodem uitzetten. Daardoor komt de kam waar de snaren overheen lopen omhoog waardoor de snaarspanning en dus de toonhoogte toeneemt.