Categoriearchief: Problemen

Yamaha’s mankement

Yamaha maakt kwalitatief voortreffelijke piano’s en vleugels. Ik persoonlijk ben nog geen slechte Yamaha tegengekomen.

Er is echter één mankement dat voorkomt, en dan eigenlijk alleen bij piano’s uit de jaren ‘70 en ‘80: gebroken kapseldraad. Blijkbaar is de kwaliteit van het draad niet optimaal. Ik kom regelmatig piano’s tegen waarbij alle 88 draadjes gebroken zijn.

Je merkt het aan twee dingen: het snel repeteren van een toon is vrijwel onmogelijk en bij zacht spelen gaan de hamers ‘pappelen’, oftewel, de hamer slaat meerdere keren tegen de snaar bij het indrukken van de toets. Dat laatste komt omdat de hamer tegen de snaar aan blijft liggen en niet door een veertje aan het kapseldraad wordt teruggetrokken.

Gebroken kapseldraad

Gebroken kapseldraad

Pappelen

Met pappelen bedoelen we dat de hamer bij het indrukken van de toets meerdere keren tegen de snaar slaat doordat de opstoter niet onder de hamernoot uitkomt. Dit is een zeer onaangenaam gehoor en gevoel. De oorzaak is slijtage maar het komt ook voor bij piano’s van een paar jaar oud die nog ingespeeld moesten worden.

Je hoort het doordat je meerdere keren dezelfde toon hoort, heel snel achter elkaar, als je de toets niet te hard indrukt. Hierdoor dooft de klank van de toon snel uit. Het is met name goed hoorbaar bij zacht spelen.

En je voelt het door de terugslag van de toets.

Pappelen is eenvoudig te verhelpen door het mechaniek opnieuw af te regelen.

 

Piano snel ontstemd

Als uw piano na een stembeurt snel ontstemd raakt kan dat diverse oorzaken hebben.

  1. De klimatologische omstandigheden, en dus de relatieve luchtvochtigheid (RLV) zijn kort na de stembeurt sterk veranderd. Strenge vorst bijvoorbeeld zorgt voor een droge lucht. Verplaatsing van de piano kan ook gevolgen hebben. ‘s Nachts kachel uit zorgt ook voor ontstemming.
  2. De piano is erg gevoelig voor korte veranderingen in RLV. Dit verschilt per merk. Yamaha is bijvoorbeeld uitermate stabiel.
  3. De stempennen van de piano zitten erg los. Dit komt vaak voor bij oude instrumenten (bouwjaar rond 1900).
  4. Piano of vleugel staat op de tocht of tegen koude buitenmuur.
  5. Snaar zit niet goed op de kam.
  6. En het kan ook aan de stemmer liggen. Hij/zij stemt met veel duw en trekwerk aan de stemhamer i.p.v. de pennen daadwerkelijk te draaien of maakt alleen gebruik van het torderend vermogen van de stempennen. Weliswaar kun je een piano hiermee tijdelijk op stemming brengen maar door de natuurlijke ontstemming van ca. 1 Hz/jaar zal dit steeds moeilijker zijn en een steeds snellere ontstemming ten gevolge hebben. Op deze manier gestemde  piano’s die ik voor mijn kiezen krijg zijn vaak nieuwe (aziatische) piano’s daar bij deze instrumenten de pennen nog tamelijk vast zitten en de stemmer geen extra moeite wilde doen voor een stabiele stemming.

Toetsbeleg lijmen

Mocht het toetsbeleg van een van uw toetsen losgeraakt zijn dan kunt u dit als volgt lijmen:

  1. toets uit de piano verwijderen (eerst front uitnemen, dan klep en toetsbalk)
  2. oude lijmresten met schuurblokje van toets en beleg verwijderen
  3. beleg insmeren met lijm (ivoren beleg: witte beenderlijm, vislijm of houtlijm, kunststof beleg: PVC-lijm)
  4. nu klem erop en 12 uur uitharden
  5. toets terugplaatsen

Succes! Vragen? Bel gerust! Ivoren toetsbeleg weg? Kijk in mijn webshop.

Tikkende toetsen

Als uw toetsen een tikkend geluid maken kan dat veel oorzaken hebben. Echter, als een toets tikt bij het omhooggaan dan is een hongerige mot vaak de boosdoener. Deze heeft dan het ‘lekkerste’ (lees: zachtste) vilt opgegeten, het zgn. opstoterkussentjesvilt (zie plaatje). Hierdoor valt de opstoter (stokje dat de hamer in beweging zet) niet meer tegen het vilt aan bij het terugvallen maar tegen hout. Dat veroorzaakt een irritant tikkend geluid.

Opstoterkussentjesvilt

Opstoterkussentjesvilt

Onstembaar door losse stempennen

Bij het beoordelen of uw piano stembaar is kunt u allereerst afgaan op uw gehoor: als u de toetsen aanslaat en u hoort bij sommige toetsen 2 of meer tonen klinken dan kan dit erop duiden dat uw stempennen loszitten. Soms kan dit verholpen worden door de pianostemmer de pen iets dieper in het stemblok te laten slaan of een dikkere pen erin te slaan. Dit laatste is echter een vrij tijdrovend en dus kostbaar klusje. Als de stempengaten echter door ouderdom ‘uitgezakt’ zijn (zie foto) is de piano in veel gevallen onstembaar. U kunt dit herkennen aan de open ruimtes boven de stempennen.
Uitgezakte stempennen

Uitgezakte stempennen

Ivoren toetsen? Klep open!

Als de witte toetsen van de piano met ivoor belegd zijn (meestal bij oude piano’s het geval) dan kunt u de klep van de piano beter openlaten. Ivoor vergeelt in het donker. Weet u niet of de toetsen van ivoor zijn? Kijk schuin over de toetsen. Bij een bepaalde lichtval/spiegeling ziet u bij ivoor dat de toetsen een soort ‘houtstructuur’ hebben.

Waarom breekt pianosnaar?

Meestal bij een combinatie van lang niet gestemd en ouderdom. Oude snaren (bij jaren ‘20 piano’s en kleine modellen uit de jaren ’70) die in toonhoogte zijn teruggezakt kunnen soms de hogere spanning niet meer aan bij het stemmen en breken.
Snaarbreuk komt het meest voor bij de bassnaren. Dat heeft drie oorzaken:

  1. allereerst natuurlijk omdat het staal meestal verouderd is.
  2. de koperwindingen om de stalen kern zijn aan elkaar geroest waardoor er geen rek mogelijk is van de kerndraad. Bovendien veroudert het koper en is daardoor minder buigzaam.
  3. bassnaren lopen vaak in een hoek vanaf de stempen naar de kam  (zie foto). Als de snaar lang zonder te bewegen zo heeft gezeten dan ontstaat er op dat punt zoveel wrijving bij het stemmen (door oxidatie e.d.) dat de snaarspanning tussen stempen en stift te groot wordt bij het spannen van de snaar. Wat nog wel eens helpt is de snaar eerst een beetje te ontspannen, zodat de snaar losschiet uit de hoek, en dan pas aandraaien.
Hoek van de snaar

Hoek van de snaar tussen stempen en kam