Categoriearchief: Stemmen

Nadelen nieuwe snaar

Soms is het onvermijdelijk dat er een snaar breekt. Bij het verhogen van de spanning bij het stemmen kan het gebeuren dat de snaar knapt bijvoorbeeld. Daarom adviseer ik bij oude piano’s die op een lagere toonhoogte staan de toonhoogte niet te verhogen. Maar waarom eigenlijk? Als er een snaar breekt: gewoon vervangen, en klaar. Toch?
Helaas, zo simpel is het niet. Er kleven wat nadelen aan een nieuwe snaar.

  1. Een nieuwe snaar ontstemt nog lange tijd. Het duurt lang voor hij op de juiste spanning blijft staan. Normaal gesproken moet een snaar 10 tot 20 keer gestemd worden voordat hij op toon blijft. En hoe vaak komt de stemmer? Juist, geen 10 keer per jaar. Om het proces te versnellen stem ik de nieuwe snaar de eerste keer vaak een halve toon te hoog.
  2. Een nieuwe snaar klinkt totaal anders dus hij valt erg op tijdens het spelen. En dat blijft jaren/altijd zo.
  3. Als er 1 snaar van een toon met meerdere snaren breekt dan krijg je een nieuwe snaar samen met een oude snaar. Dat mengt heel slecht en klinkt vreselijk dus moeten eigenlijk beide snaren vervangen worden.
  4. En tenslotte: snaren kosten geld. Materiaalprijs loopt uiteen van 25 tot 40 euro (afhankelijk van de dikt) en dan komt daar nog het maakloon bij en dan hebben we het nog niet eens over het bijstemmen van de nieuwe snaar. Dus bij 5 gebroken snaar zitten we al snel op 200 euro en dat overtreft meestal al de waarde van het instrument.

Stemmen: groot bedrijf of zzp?

Als u een pianostemmer zoekt en u twijfelt tussen een grote pianofirma met stemmers is dienst of een zelfstandige pianostemmer, neem dan ook de volgende punten mee bij uw overweging:

  • stemmers van grote firma’s zijn niet beter dan zelfstandige stemmers.
  • Zelfstandige stemmers bepalen zelf hoeveel ze stemmen op een dag en zijn dus niet gebonden aan een minimum quotum. Hierdoor kunnen ze meer tijd vrijmaken per klant.
  • Zelfstandigen hebben meer hart voor de zaak want de zaak, dat zijn ze zelf. Ze zullen sneller geneigd zijn extra service te verlenen.
  • Bij een grote piano firma betaalt u ook voor de showroom, de baliemedewerksters, verkopers, de directeur enz. ook al maakt u daar geen gebruik van. Dit alles vindt u terug in de hoogte van het stemtarief.

Over computers, oren, verstand en ervaring

Waarom stem ik met de computer en hecht ik niet zoveel waarde aan het CPT label?
Veel stemmers prijzen zichzelf aan door een hoge score op te geven van hun Certfied Piano Tuner test. Dit is een test die door de branche is ingevoerd om zogenaamd een bepaalde kwaliteit te waarborgen. Maar net zoals een rijbewijs niks zegt over je huidige rijstijl, zo zegt een hoge CPT-score helaas nauwelijks iets over de kwaliteit van de stemmer op dit moment. Bij een CPT-test legt een stemmer volgens bepaalde regels een stemming in een vleugel binnen een bepaalde tijd. Vervolgens wordt deze stemming aan de hand van een computerprogramma vergeleken met een ‘ideale’ stemming. (Ditzelfde computerprogramma overigens, wordt door mij gebruikt bij het stemmen.) Hier rolt dan een score uit. Er wordt echter geen rekening gehouden met de stabiliteit van de stemming, het soort instrument dat gestemd wordt, de ruimte waarin het staat en de ervaring van de stemmer met veel verschillende instrumenten, terwijl juist díe zaken zo belangrijk zijn voor u als klant. U wilt tenslotte een stemming die langer dan een week meegaat.
Daarom gebruik ik naast mijn gehoor ook de computer, mijn ervaring en mijn verstand. Wat maakt een stemming goed en stabiel en hoe doe je dat? Daar draait het om.

Kies voor 1 stemmer

Sommige mensen hebben de neiging voor elke stembeurt een nieuwe stemmer te zoeken. Omdat elke stemmer zijn eigen stemming legt, is dat niet verstandig. Hoe minder de stemmer hoeft te veranderen, des te stabieler blijft uw stemming. Bent u tevreden met een stemmer, noteer zijn naam en bel hem de volgende keer weer.

Hoe komt een prijs tot stand?

Mocht u een offerte aanvragen of een reparatie of stembeurt afspreken, houdt u er dan rekening mee dat bij de uitvoerder de volgende aspecten meespelen bij het bepalen van de prijs:

  • bedrijfsomvang: een groot bedrijf heeft een showroom, juffrouw achter de balie, verkopers, bedrijfsauto’s, pand op A-lokatie, personeel enz. Dit alles moet worden betaald en zal dus worden doorberekend in de prijs, ook al maakt u er geen gebruik van. Dit komt voornamelijk tot uiting in het uurtarief dat loopt van 40 euro bij de zzp-er tot 80 euro bij grote bedrijven.
  • marges: dat is prijsverhoging die een bedrijf toepast op een product of dienst die ze zelf eerst ingekocht hebben.Voorbeeld 1: als ik voor u een set snaren bestel, dan bereken ik u 10% meer dan de prijs die ik er zelf voor betaal (opmeten, formulier invullen, verzenden enz. kost me tijd en geld) maar sommige bedrijven rekenen rustig 100 of 150% extra. Een set pianosnaren kost dan opeens geen 300,- euro meer maar 750,- euro! En de snaren worden bij hetzelfde bedrijf ingekocht.Voorbeeld 2: als ik voor u pianovervoer regel, dan reken u ik de vervoerskosten + 50,- euro. Maar sommige bedrijven rekenen 2 of zelfs 3 keer de vervoerskosten. En het transport wordt door hetzelfde bedrijf gedaan!Marges hangen natuurlijk weer samen met bedrijfsomvang.
  • uit de losse pols: sommige stemmers roepen maar een bedrag zonder eerst een calculatie te maken. En bang dat ze te weinig vragen, komt dit bedrag meestal veel te hoog uit.
  • wel/geen zin: sommige stemmers hebben gewoon geen zin in een bepaalde klus en noemen daarom een hoog bedrag. Misschien woont u ongunstig, is het een vervelend karwei, bent u of is uw piano niet interessant (geen Steinway vleugel…). Als u toehapt, is het mooi, zo niet, ook niet erg.Maar omgekeerd kan natuurlijk ook: leuke klus + leuke klant = leuke prijs!
  • status: sommige bedrijven maken handig gebruik van het feit dat ze dealer zijn van een merk met status (Steinway, Fazioli, Bechstein) en dus een vermogende klantenkring hebben.
  • duur is goed: helaas zijn er nog altijd mensen die geloven dat duur altijd beter is dan goedkoop.
  • genoeg werk: sommige technici (zeker specialisten, bijv. intoneerders) hebben gewoon genoeg werk en nemen de krenten uit de pap. Dit kunnen instrumenteel interessante krenten zijn maar ook financieel interessante. En de financieel interessante creeren ze zelf…

Waarom 2x stemmen?

als uw piano lange tijd niet is gestemd en erg ver in toonhoogte is teruggezakt zijn er soms twee stembeurten nodig om een goede stemming te leggen. Dat komt omdat de snaren na het stemmen weer gedeeltelijk terugwillen naar de oude stemming. Stel: de a1 van uw piano is 10 Hz te laag en wordt dus 10 Hz opgetrokken, dan zal die a1 na een aantal weken weer 1 a 2 Hz gezakt zijn. Om dat te voorkomen stem ik uw piano de eerste keer wat hoger (indien mogelijk) en na een aantal weken nogmaals, maar nu gewoon. Die tweede stembeurt is absoluut noodzakelijk omdat iedere piano en pianosnaar anders reageert na een eerste stembeurt.

Bovendemper vals of zuiver

Een goed gestemde bovendemper klinkt in de oren van sommige klanten nog steeds vals. Dit komt door de nagalm (het ‘barpiano-effect’). Deze nagalm ontstaat doordat de dempers bij een bovendemper vrij dicht aan het uiteinde van de snaar zitten. Hierdoor wordt de snaartrilling langzaam tot stoppen gebracht. Dit wordt nog versterkt doordat de meeste dempers door ouderdom versleten en/of uitgedroogd zijn.

Onstembaar door losse stempennen

Bij het beoordelen of uw piano stembaar is kunt u allereerst afgaan op uw gehoor: als u de toetsen aanslaat en u hoort bij sommige toetsen 2 of meer tonen klinken dan kan dit erop duiden dat uw stempennen loszitten. Soms kan dit verholpen worden door de pianostemmer de pen iets dieper in het stemblok te laten slaan of een dikkere pen erin te slaan. Dit laatste is echter een vrij tijdrovend en dus kostbaar klusje. Als de stempengaten echter door ouderdom ‘uitgezakt’ zijn (zie foto) is de piano in veel gevallen onstembaar. U kunt dit herkennen aan de open ruimtes boven de stempennen.
Uitgezakte stempennen

Uitgezakte stempennen

Waarom breekt pianosnaar?

Meestal bij een combinatie van lang niet gestemd en ouderdom. Oude snaren (bij jaren ‘20 piano’s en kleine modellen uit de jaren ’70) die in toonhoogte zijn teruggezakt kunnen soms de hogere spanning niet meer aan bij het stemmen en breken.
Snaarbreuk komt het meest voor bij de bassnaren. Dat heeft drie oorzaken:

  1. allereerst natuurlijk omdat het staal meestal verouderd is.
  2. de koperwindingen om de stalen kern zijn aan elkaar geroest waardoor er geen rek mogelijk is van de kerndraad. Bovendien veroudert het koper en is daardoor minder buigzaam.
  3. bassnaren lopen vaak in een hoek vanaf de stempen naar de kam  (zie foto). Als de snaar lang zonder te bewegen zo heeft gezeten dan ontstaat er op dat punt zoveel wrijving bij het stemmen (door oxidatie e.d.) dat de snaarspanning tussen stempen en stift te groot wordt bij het spannen van de snaar. Wat nog wel eens helpt is de snaar eerst een beetje te ontspannen, zodat de snaar losschiet uit de hoek, en dan pas aandraaien.
Hoek van de snaar

Hoek van de snaar tussen stempen en kam

Piano in toonhoogte gestegen

Als een piano ontstemt betekent dit niet automatisch dat de toonhoogte zakt. Als uw piano in een droge periode is gestemd (meestal is dit de winter), dan is de kans groot dat uw instrument een half jaar later in toonhoogte is gestegen. Oorzaak: bij het toenemen van de relatieve luchtvochtigheid zal de zangbodem uitzetten. Daardoor komt de kam waar de snaren overheen lopen omhoog waardoor de snaarspanning en dus de toonhoogte toeneemt.